Mensen die zeggen dat ze geld niet belangrijk of oninteressant vinden, kun je over het algemeen verdelen in twee verschillende types: hippies die lijken te kunnen leven van de lucht, of werknemers in vaste dienst die keurig elke maand een vast salaris op hun rekening gestort krijgen. In de huidige maatschappij, waarin alles geld kost, is de kans groot dat het iemand uit deze laatste categorie betreft.
Deze column schreef ik in opdracht Moneyou Create en verscheen op 28-02-2018
Maar een freelancer die dit beweert? Die ben ik nog nooit tegengekomen. Hoe belangrijk het hebben van geld is, realiseer je je namelijk des te meer op het moment dat je niet zeker weet óf er maandelijks wel genoeg binnenkomt. Als freelance journalist, heb ik net als veel andere zzp’ers geen vast inkomen. Deze maand stromen de opdrachten binnen, maar wie zegt dat dit volgende maand ook weer zo is? Op het moment dat het einde van mijn lijstje deadlines in zicht komt, breekt bij mij direct de paniek uit. En dan sla ik aan het rekenen. Hoeveel maanden zou ik het uit kunnen zingen zonder inkomen?
Geen inspiratie, geen geld
En dus beheerst geld, of liever gezegd de angst om zonder te komen zitten, mijn dagelijkse leven veel meer dan mij lief is. Neem bijvoorbeeld het pakken van rustmomenten. Als freelance journalist leef ik van ideeën. Het grootste deel van de onderwerpen waar ik artikelen over schrijf, heb ik zelf bedacht. Geen inspiratie betekent in mijn geval simpelweg geen geld. Maar inspiratie laat zich niet altijd sturen. En vaak komen de ideeën juist op het moment dat ik me even niet met werk bezig houd.
Helaas hebben de rekeningen die ik moet betalen geen boodschap aan inspiratieloze momenten. En dus neem ik niet vrij, ga ik niet hardlopen, een boek lezen, of een dagje uitwaaien op het strand. In plaats daarvan ga ik ook op zulke dagen braaf achter mijn laptop zitten en surf ik wanhopig het internet af, op zoek naar inspiratie. Ook heb ik een groot aantal goede ideeën niet verder doorgezet om financiële redenen. Diepgravende journalistiek kost immers tijd, en tijd is geld. Ontzettend zonde, want juist journalisten die verder kijken dan de waan van de dag en bepaalde zaken aan het licht brengen, zijn hard nodig.
Het basisinkomen
Wat zou er gebeuren als ik zou weten dat ik elke maand in ieder geval genoeg geld heb om de huur te betalen? Laten we zeggen dat ik elke maand duizend euro krijg uitgekeerd van de overheid. Zonder sollicitatieplicht of het verbod om hiernaast bij te verdienen. Gewoon, zodat ik niet over mijn financiën hoef te stressen.
De vraag wat er gebeurt als mensen gratis geld krijgen is de afgelopen paar jaar veel gesteld. Sinds een jaar of vijf is de aandacht voor het zogeheten basisinkomen namelijk geëxplodeerd; een vast bedrag dat de overheid elke maand uitkeert aan alle volwassen burgers. Of ze nu arm zijn of rijk, zonder daar enige voorwaarden aan te verbinden. Waaraan je dit geld wilt besteden, mag je dus helemaal zelf weten. Verschillende landen experimenteren hier al mee. In Finland bijvoorbeeld krijgen tweeduizend mensen twee jaar lang 560 euro per maand van de overheid. Maar ook verschillende Nederlandse gemeentes, zoals Utrecht, hebben al laten weten ermee aan de slag te willen.
Gratis geld maakt niet lui
Tegenstanders vrezen dat het basisinkomen mensen lui zou maken. Want waarom zou je nog werken als je toch gratis geld krijgt? Maar altijd alleen maar vrije tijd hebben, is helemaal niet leuk. Uit onderzoek blijkt dat mensen van nature juist heel graag willen werken. Als ze dat niet doen worden ze op lange termijn heel ongelukkig. Bovendien is het niet de bedoeling dat het basisinkomen een vetpot is, maar enkel een bedrag waarmee mensen in hun minimale levensonderhoud kunnen voorzien. Wie geld wil hebben om leuke dingen te doen, nieuwe kleren te kopen en zo nu en dan op vakantie te gaan, zal dus gewoon moeten werken.
Wat het basisinkomen wel biedt is de financiële ruimte om te doen wat je zelf wilt. Met de garantie dat ik elke maand genoeg geld heb om mijn huur en eten te betalen, zou ik de financiële rust hebben om bepaalde zaken wél tot de bodem uit te zoeken. Ik zou niet als een malle zoveel mogelijk stukjes produceren, maar de tijd nemen om me te ontwikkelen in mijn vakgebied. Zo roep ik al maanden dat ik wil leren filmen en video-monteren. In de huidige journalistieke markt is het immers belangrijk dat ik op audiovisueel vlak niet achterblijf. Toch schuif ik dit telkens voor me uit. Stukjes tikken gaat namelijk voor. Altijd. Want dat levert geld op.
Financiële rust zorgt voor ontwikkeling
Ik durf te wedden dat dit voor veel andere freelancers ook zo werkt. Zonde. Want juist als zelfstandig ondernemer is het belangrijk om zo nu en dan stil te staan en de balans op te maken. Niet alleen omdat wij ons als freelancers willen ontwikkelen, maar omdat we simpelweg wel moeten. Sluiten mijn vaardigheden nog wel genoeg aan bij de vraag die er is op de huidige arbeidsmarkt? Nee? Wat ga ik hier dan aan doen? Het basissalaris geeft mij en andere freelancers financiële ruimte. Niet om te gaan zitten niksen, maar ons te ontwikkelen in ons vakgebied. Of om ons te specialiseren in een bepaald onderwerp, die belangrijke documentaire te maken, of dat ene project op te zetten waar we zoveel andere mensen mee kunnen helpen. Natuurlijk kun je niet alle freelancers over één kam scheren, maar ik en alle zzp’ ers die ik ken, hebben in ieder geval één ding gemeen: we houden enorm veel van ons werk. Dus of we gaan luieren als we gratis geld krijgen? Die kans acht ik heel klein.
Comments