Door de massale trek van het platteland naar de stad zijn duizenden dorpen in Spanje de afgelopen decennia leeg komen te staan. Noord-Europeanen op zoek naar rust kopen de rustieke gehuchten nu voor een spotprijsje.
Dit stuk verscheen op 17 januari 2015 in het Parool
'In Engeland koop je hier nog geen huis voor," zegt Neil Christie (62), terwijl hij op vier pittoresk ogende huizen achter hem wijst. De gepensioneerde Brit en zijn vrouw waren de drukte en stress in hun woonplaats zat en gingen daarom acht jaar geleden op zoek naar een optrekje in Spanje. Tijdens een vakantie in het nabijgelegen dorp Taramundi werden ze verliefd op de Noord-Spaanse streek Asturië. Het kwam dan ook als een prettige verrassing toen bleek dat ze hier voor het geld dat ze ter beschikking hadden niet alleen een huis konden kopen, maar zelfs een heel dorp. De Brit is nu de trotse eigenaar van Arruñada, een gehucht van 20.000 vierkante meter grond en vier huizen met een fantastisch uitzicht op een groene vallei. Kosten: 45.000 euro.
Arruñada is niet het enige dorp in Spanje dat voor een appel en een ei te koop stond. Sinds tien jaar verkoopt het makelaarsbureau Aldeas Abandonadas verlaten dorpen. Hiermee is de organisatie wel even zoet, want sinds de Spanjaarden vanaf de jaren zestig massaal van het platteland naar de steden zijn getrokken, zijn duizenden dorpen langzamerhand leeg komen te staan. Volgens het Spaanse bureau voor de statistiek telt het land inmiddels drieduizend verlaten dorpen. Het grootste deel hiervan, ruim een derde, ligt in de noordelijke regio's Galicië en Asturië. De meeste dorpen kosten tussen de zestigduizend en twee miljoen euro, maar er zitten ook echte koopjes tussen, zoals dat van Christie.
Acht jaar geleden waren mensen als Christie en zijn vrouw, met een heel dorp in hun bezit, zeldzaam. Maar inmiddels is het kopen van een dorp de nieuwste trend op de Spaanse huizenmarkt. "Die massale interesse is iets van de afgelopen twee jaar," zegt Pepe Rodin (63), medewerker van Aldeas Abandonadas . "Een paar jaar geleden zijn er een paar buitenlandse tv-zenders langs geweest en toen is het gaan rollen." Inmiddels krijgt Rodin zo'n zeventig mailtjes per week van mensen die geïnteresseerd zijn in het kopen van een dorp. Het grootste deel hiervan komt van buitenlanders, vooral van Engelsen, maar ook van Duitsers, Noren, Nederlanders en Belgen. "Soms klopt er ineens een Australiër aan en een enkele keer een Japanner."
Volgens Rodin peinzen de meeste Spanjaarden er niet over om terug te gaan naar het platteland, waar geen werk is, terwijl wat oudere buitenlanders juist rust zoeken en zelf willen bepalen wie hun buren zijn. Daar komt bij dat het voor Spanjaarden sinds de crisis bijna onmogelijk is om een hypotheek te krijgen. "Buitenlanders die hier een dorp kopen, hebben geld en tellen gewoon direct het hele bedrag neer."
Een dorp te koop zetten is echter niet zo makkelijk, want dat er in de meeste huizen al jaren niemand meer woont, wil niet zeggen dat ze geen eigenaar hebben. "Om een dorp te verkopen moeten we eerst de toestemming hebben van alle huiseigenaren. Dat is lastig, want veel mensen uit deze regio zijn destijds naar Zuid-Amerika geëmigreerd en lastig op te sporen." Wanneer ze eenmaal gevonden zijn, zijn de eigenaren meestal maar wat blij dat Rodin hun huis te koop wil zetten. "Het is veel werk en zelf hebben ze daar vaak geen tijd voor."
"Ik vind het een enorme luxe dat ik zelf kan bepalen wie mijn buren zijn," zegt Janos (50) enthousiast over de telefoon. Toen de Zwitser, die liever niet met zijn achternaam in de krant wil, vier jaar geleden met pensioen ging, kocht hij voor 280.000 euro een verlaten dorp in de buurt van Barcelona. In één van de veertien huizen woont Janos met zijn vrouw en dochter, de overige huizen wil hij zodra ze zijn opgeknapt verhuren aan landgenoten. "Ik ken veel Zwitsers die flexibel werk hebben en een andere levensstijl willen. Naar dat soort mensen ben ik op zoek. Het lijkt me heerlijk om deze plek te delen met gelijkgestemden."
Voor bijna niets een dorp in een mooi gebied kopen mag dan ideaal klinken, er komt vaak een hoop bij kijken. De staat waarin de dorpen verkeren, verschilt namelijk nogal. Rodin: "Soms hebben de huizen alleen een likje verf nodig, maar aan andere dorpen moet nog een hoop gebeuren. Vaak is er geen elektriciteit, en moeten de huizen eerst flink worden opgeknapt voordat er iemand kan wonen."
"Ik ben hier al acht jaar mee bezig," zegt Christie. Hij wijst op het huis waar hij woont en een half verbouwd huis daarachter. "Er woonde al veertig jaar niemand meer in deze huizen, dus het was behoorlijk vervallen." Inmiddels heeft Christie zo'n 250.000 euro uitgegeven aan het opknappen van zijn dorp, ruim vijf keer het bedrag dat hij voor zijn gehucht neerlegde.
Hoewel hij geen seconde spijt heeft van zijn aankoop, raadt Christie eventuele kopers aan om drie keer na te denken voordat ze een Spaans gehucht aanschaffen. "Een dorp kopen is niet voor iedereen weggelegd." En dan, terwijl hij een kruiwagen met bakstenen begint te vullen. "Je moet behoorlijk handig zijn en dit gewoon ontzettend leuk vinden om te doen."
Zo koopt u een Spaans dorp
Wie een dorp wil kopen in Spanje hoeft niet lang te zoeken. Op aldeasabandonadas.com vind je het volledige aanbod in Spanje. Aldeas Abandonadas ('verlaten dorpen') is hét makelaarsbureau op dit terrein.
Op de website staat vermeld hoeveel hectare grond de dorpen hebben en wat de prijs is. Hoewel je op de site kunt zoeken in heel Spanje, bevinden de meeste dorpen zich in de noordelijke regio's Galicië en Asturië. Ook in Catalonië staan dorpen te koop.